
j. douma
Jochem Douma nasceu no dia 23 de Novembro de 1931 e cresceu dentro de uma família que era membro das Igrejas Reformadas. Ele é um teólogo holandês, que estudou na Universidade Teológica das Igrejas Reformadas (libertadas) em Kampen e na Universidade de Amsterdam. Ele foi nomeado professor em 1970, para ensinar, principalmente, a Ética Cristã, e em segundo lugar a Enciclopédia da Teologia e a história da Filosofia. Por muitos anos ele se especializou e escreveu muitos livros sobre várias questões éticas. Em 1993 ele foi nomeado como professor extraordinário da ética médica na Universidade Livre de Amsterdam. Ele foi moderador da Associação para a Proteção da Criança não-nascida (VBOK = Vereniging ter Bescherming van het ongeboren kind) Essa organização lutou contra o aborto. Por muitos anos o professor Douma também foi um dos representantes importantes das Igrejas Reformadas libertadas, porém em novembro de 2014 ele saiu dessas igrejas e se juntou com as novas Igrejas Reformadas que se afastaram das Igrejas Reformadas Libertadas, porque consideraram aquelas liberais demais.
O currículo mais detalhado
Jochem Douma estudou teologia na Universidade Teológica das Igrejas Reformadas (libertadas) em Kampen nos anos cinquenta. Ele se tornou pastor em 1961, e pastoreava a congregação de Rijnsburg (1961-1968). Nessa época ele concluiu (em 1966) seus estudos com a tese sobre a Graça Comum “Algemene Genade. Uiteenzetting, vergelijking en beoordeling van de opvattingen van A. Kuyper, K. Schilder en Joh. Calvijn over Algemene Genade”. Nessa tese Douma compara e analisa as opiniões de alguns teólogos reformados importantes a respeito da doutrina da Graça Comum: João Calvino (1509-1564), que vivia no século XVI, Abrão Kuyper (1837-1920), que vivia no século XIX, e Klaas Schilder (1890-1952), que vivia no século XX. Douma pastoreava duas congregações: a de Rijnsburg (1961-1968) e a de Brunssum (1968-1970). Em 1970 ele foi nomeado como professor no mesmo instituto das igrejas reformadas (libertadas) em que ele estudou anteriormente. Lá ensinou Ética Cristã e escreveu vários livros, sendo até jubilado em 1997. Nos últimos cinco anos do seu professorado ele deu também aulas na Universidade Livre em Amsterdam, com foco especial em Ética Médica. Em 1997 ele publicou o livro “Medische Ethiek”, que trata esse assunto.
Douma escreveu muitos livros teológicos, especialmente sobre questões éticas, mas também sobre a filosofia calvinista, como, por exemplo, Kritische Aantekeningen bij de Wijsbegeerte der Wetsidee (Anotações críticas a respeito da Filosofia de Dooyeweerd), e nos últimos anos (2004-2007) ele escreveu uma série de estudos bíblicos populares, em que ele trata os textos do Antigo Testamento do ponto de vista ético: o que o texto tem a ver com a vida do crente no século XXI?
Professor de Ética.
O professor Douma está numa tradição reformada, que conhece vários éticos. Ele mesmo recebeu as aulas de ética cristã do prof. L. Doekes, que era um teólogo sistemático. Este não escreveu muito sobre a ética cristã, mas usou o material dos seus predecessores: Klaas Schilder e W. Geesink. W. Geesink publicou uma série de estudos sobre a cosmovisão reformada em quatro volumes (“Van ´s Heeren Ordinantiën”, 1925) e uma ética reformada (“Gereformeerde Ethiek” 1931). Ele foi um dos éticos predominantes das igrejas reformadas antes da segunda guerra mundial; o outro foi Prof. Dr. Klaas Schilder, que ensinou Ética Cristã na Universidade das Igrejas Reformadas em Kampen. Um resumo dessas aulas sobre ética cristã de Schilder foi publicado em 1980 por um aluno de Douma. O próprio Schilder publicou, em 1951, “De Openbaring van Johannes en het Sociale leven” (=
O Apocalipse de João e a vida social) e Christus en Cultuur (1951). (= Cristo e a Cultura). A quinta edição desse livro é a melhor e foi editada em 1978 por Douma, que enriqueceu essa edição com muitas anotações explicativas. Douma trabalhava na tradição de Calvino, Kuyper e Schilder. A tese dele é uma prova disso, porque Douma investigou, comparou e avaliou as opiniões de João Calvino, Abraão Kuyper e Klaas Schilder a respeito da doutrina da Graça Comum.
Éticos contemporâneos de Douma foram R. Schippers da Universidade Livre em Amsterdam, que escreveu “De Gereformeerde Zede” (1954) (= a moral reformada) e G.Th Rothuizen e H.M. Kuitert. Douma se confrontou com Kuitert em 1975. Ele escreveu “Voorbeeld of Gebod? Enkele Opmerkingen over het Schriftberoep in de Ethiek” (Exemplo ou Mandamento? Algumas observações sobre a autoridade das Escrituras na Ética cristã). Kuitert tinha escrito um artigo sobre a autoridade das Escrituras na ética crista[1]. Douma reagiu e já em 1975 registrou a tendência de Kuitert de diminuir mais e mais a autoridade das sagradas escrituras[2]. Douma defende que as Sagradas Escrituras não oferecem apenas um exemplo para a vida cristã, mas servem como norma, que tem de ser seguida.
Outro contemporâneo foi o prof. Dr. W.H. Velema, professor de Ética na Universidade das Igrejas Reformadas Cristãs na Holanda. Ambos defendiam uma ética cristã que se baseia na Bíblia. Por mais de trinta anos eles foram aliados, influenciando a moral em várias Igrejas Reformadas. Em 1978, Douma e Velema escreveram em conjunto um livro em favor da vacinação contra Pólio.
Bibliografia
Algemene Genade. Uiteenzetting, vergelijking en beoordeling van de opvattingen van A. Kuyper, K. Schilder en Joh. Calvijn over Algemene Genade” (1966);
Homofilie (1973);
Voorbeeld of Gebod. (1975);
Kritische Aantekeningen bij de Wijsbegeerte der Wetsidee (1976);
Christelijke Ethiek. 3 vols (1976-1978);
(& W.H. Velema), Polio – Afwachten of Afweren? (1978);
Euthanasie (1979);
Abortus (1984);
Rondom de Dood (1984);
Vrede in de Maatschappij (1985);
Aids, meer dan een ziekte (1987);
Gewapende Vrede (1988);
Milieu en Manipulatie (1989);
Ethiek en Recht (1990);
K. Schilder, Aspecten van zijn werk (1990);
De tien Geboden: handreiking voor het christelijk leven. (1992);
Christelijke Levensstijl (1993);
Medische Ethiek (1997);
Grondslagen christelijke ethiek (1999);
Genesis: gaan in het spoor van de Bijbel (2004);
Van Egypte naar Kanaän (2004);
Van Jozua tot Salomo (2005);
Job, Psalmen (2005);
Scheuring, ballingschap en herstel (2005);
Spreuken, Prediker en Hooglied (2006);
Jesaja, Jeremia en Klaagliederen (2006);
Ezechiël, Daniël (2006);
Hosea, Joël, Amos, Obadja (2007);
De Kleine Profeten (2007)
Sexualidade e Casamento (2019);
[1] Veja em H.M. Kuitert, Anders Gezegd, 1970, 63-87.
[2] Veja também “De rol van de Bijbel in de protestantsche ethiek”. In Gereformeerd Theologisch Tijdschrift 81, 65-82. O uso exagerado das escrituras degenera facilmente numa forma de biblicismo, de acordo com H.M. Kuitert.